Κυριακή, Μαΐου 13, 2007

Το Λεξικό του Διαβόλου

Το λεξικό του διαβόλου είναι κλασικό έργο της Αμερικανικής λογοτεχνίας. Ο Συγγραφέας του, Ambrose Bierce (1842-1913;), χτυπούσε ανελέητα κάθε μορφή υποκρισίας. Οι διασκεδαστικές και συνήθως τολμηρές στήλες του στις Αμερικανικές εφημερίδες έγιναν εξαιρετικά διάσημες. Παραθέτω μερικά λήμματα από την Ελληνική έκδοση του λεξικού (μπορείτε να διαβάσετε την Αγγλική εδώ), ακόμη συνιστώ ανεπιφύλακτα και το Ειρωνικό Νεοελληνικό Λεξικό του Νίκου Δήμου.


Α

Αδαής: Το πρόσωπο που αγνοεί ορισμένες από τις γνώσεις που κατέχεις καλά και διαθέτει κάποιες άλλες, τις οποίες αγνοείς παντελώς.

Αθεϊσμός: Η μεγαλύτερη από τις μεγάλες θρησκείες του κόσμου.

Αισιόδοξος: Αυτός που ισχυρίζεται πως το μαύρο είναι άσπρο.

Άπιστος: Στη Νέα Υόρκη, έτσι ονομάζεται αυτός που δεν είναι Χριστιανός. Στην Κωνσταντινούπολη, αυτός που είναι.

Β

Βάκχος: Χρηστική θεότητα, που την επινόησαν οι αρχαίοι σαν δικαιολογία για τα ακατάσχετα μεθύσια τους.

Βαρόμετρο: Πανέξυπνο όργανο που δείχνει τι καιρό ήδη έχουμε.

Βουλή: Ομάδα ανθρώπων που συγκεντρώνονται για να καταργήσουν νόμους.

Γ

Γείτονας: Αυτός τον οποίο, σύμφωνα με τις δέκα εντολές, πρέπει να αγαπάμε σαν τον εαυτό μας, αλλά είναι εντελώς ανυπάκουος.

Γέννηση: Η πρώτη και πιο αγαπημένη μας συμφορά.

Δ

Διάγνωση: Η πρόβλεψη του γιατρού για την αρρώστια που έχει ο πελάτης του, αφού πρώτα πάρει την πίεση και το πορτοφόλι του.

Διάδοση: Το αγαπημένο όπλο των εκτελεστών υπολήψεων

Διάσημος: Ο πασίγνωστος δυστυχισμένος.

Ε

Εγκέφαλος: Η συσκευή με την οποία νομίζουμε πως σκεφτόμαστε.

Εγωιστής: Αυτός που δεν μπορεί να αντιληφθεί τον εγωισμό των άλλων.

Ειρήνη: Έτσι ονομάζεται στις διεθνείς υποθέσεις η περίοδος γενικευμένης απάτης μεταξύ δύο πολέμων.

Εκπαίδευση: Αυτό που αποκαλύπτει στο σοφό και κρύβει απ' τον ηλίθιο την αδυναμία αμφότερων να κατανοήσουν οτιδήποτε.

Ζ

Ζήλος: Νευρική πάθηση που πλήττει τους νέους και άπειρους. Έκρηξη πάθους που προηγείται του "παρ' τον κάτω".

Ζητιάνος: Αυτός που υπολόγιζε στη βοήθεια των φίλων του.

Η

Ηθικός: Ο εναρμονισμένος με τους τοπικούς και εντελώς χαλαρούς κανόνες για το σωστό. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι η καθολική αποτελεσματικότητα.

Ηλίθιος: Μέλος μιας μεγάλης και δυνατής φυλής, της οποίας η επίδραση στα ανθρώπινα πράγματα ήταν ανέκαθεν ισχυρή και καθοριστική. Η δραστηριότητα του ηλίθιου δεν περιορίζεται σε κάποιον ιδιαίτερο πνευματικό ή πρακτικό τομέα, αλλά "διαχέεται και διέπει το όλον εν γένει". Αυτός λέει την τελευταία κουβέντα στα πάντα, η απόφαση του είναι τελεσίδικη. Αυτός δημιουργεί τις μόδες, τις απόψεις, τα γούστα, υπαγορεύει τα όρια του λόγου και παρέχει στην ανθρώπινη συμπεριφορά το δικό της πεδίο ...βολής!

Θ

Θαυμασμός: Η ευγενική αναγνώριση του γεγονότος πως κάποιος μας μοιάζει καταπληκτικά.

Θηλαστικά: Κλάση σπονδυλωτών ζώων των οποίων τα θηλυκά, σε κάποιο στάδιο φυσικής εξέλιξης, θήλαζαν τα μικρά τους, αλλά μόλις εκπολιτίστηκαν και διαφωτίστηκαν, τα πέταξαν στις νταντάδες ή χρησιμοποιούν μπιμπερό.

Θρησκεία: Κόρη της Ελπίδας και του Φόβου, που εξηγεί στους αμαθείς τη φύση της αμάθειας.

Ι

Ιερέας: Το πρόσωπο που αναλαμβάνει τη διαχείριση των δικών μας πνευματικών υποθέσεων, προκειμένου να βελτιώσει τις δικές του υλικές.

Ιστορία: Ένας ως επι το πλείστον εσφαλμένος απολογισμός, ως επί το πλείστον ασήμαντων γεγονότων, τα οποία προκλήθηκαν από ως επί το πλείστον παλιανθρώπους κυβερνήτες και ως επί το πλείστον ηλίθιους στρατιώτες.

Ιστορικός: Ο μεγάλου βεληνεκούς κουτσομπόλης.

Κ

Κανόνι: Μηχάνημα με το οποίο γίνεται η ευθυγράμμιση των εθνικών συνόρων.

Κυνικός: Το κάθαρμα που η ελαττωματική του όραση τον κάνει να βλέπει τα πράγματα όπως είναι, όχι όπως θα έπρεπε να είναι.

Λ

Ληστής: Ένας ειλικρινής επιχειρηματίας.

Λιμάνι: Το μέρος όπου καταφεύγουν τα πλοία για να γλιτώσουν από τους ανέμους και να χτυπηθούν απ' τη μανία των τελωνειακών αρχών.

Μ

Μαυσωλείο: Η τελευταία και πιο αστεία ανοησία του πλουσίου.

Μετανάστης: Το ακατατόπιστο άτομο, που νομίζει πως μια χώρα είναι καλύτερη από μιαν άλλη.

Ν

Νους: Μυστηριώδες υλικό σώμα κρυμμένο στον εγκέφαλο μας. Η κύρια δραστηριότητα του συνίσταται στην προσπάθεια διαλεύκανσης της ίδιας της φύσης του. Η ματαιότητα της προσπάθειας οφείλεται στο γεγονός πως το μόνο στοιχείο που διαθέτει για να προχωρήσει στη γνώση του εαυτού του είναι ο εαυτός του.

Ξ

Ξένος: Αμερικανός ανώτατος άρχοντας, στη φάση της δοκιμασίας του.

Ο

Οικονομία: Η αγορά ενός βαρελιού ουίσκυ που δεν χρειάζεσαι, στην τιμή της αγελάδας που δεν μπορείς ν' αποκτήσεις.

Οπαδός: Ο υποστηρικτής που δεν έχει εξασφαλίσει ακόμη όσα προσδοκεί.

Π

Παγανιστής: Το αστοιχείωτο πλάσμα που έχει την απρονοησία να πιστεύει σε κάτι που δεν μπορεί να δει και να αισθανθεί.

Πανθεϊσμός: Η θεωρία που ισχυρίζεται πως τα πάντα είναι Θεός, σε αντίθεση με τη θεωρία που επιμένει πως ο Θεός είναι τα πάντα.

Ποιήση: Μορφή έκφρασης που χρησιμοποιούν στη χώρα που εκτείνεται πέρα από τα περιοδικά.

Ρ

Ριζοσπαστισμός: Ο συντηρητισμός του αύριο εφαρμοσμένος στις υποθέσεις του σήμερα.

Σ

Σαχλαμάρες: Οι αρνητικές κριτικές για παρόν υπέροχο λεξικό.

Σκοτώνω: Δημιουργώ μια κενή θέση εργασίας, χωρίς να ορίσω τον αντικαταστάτη.

Τ

Τελειότητα: Φανταστική κατάσταση ή ιδιότητα, που διακρίνεται από την πραγματική, με ένα στοιχείο γνωστό ως υπεροχή. Ιδιαίτερο γνώρισμα του κριτικού.

Τρελός: Ο προσβεβλημένος από υπερβολική πνευματική ανεξαρτησία. Ο μη συμμορφωμένος με τις πρδιαγραφές της σκέψης, του λόγου και της πράξης, που έχουν διαμορφώσει οι συμμορφωμένοι μελετώντας τους εαυτούς τους. Ο διαφωνών με την πλειοψηφία. Κοντολογίς, ο ασυνήθιστος.

Υ

Υποκριτής: Αυτός που, διακηρύττοντας αξίες που δεν σέβεται, εξασφαλίζει το πλεονέκτημα να μοιάζει με ό,τι θέλει να μοιάζει.

Υπομονή: Ελάσσων μορφή απελπισίας. Θεωρείται αρετή.

Φ

Φαντασία: Αποθήκη γεγονότων, με συνιδιοκτήτες τον ποιοτή και τον ψεύτη.

Φιλοδοξία: Η ακατανίκητη επιθυμία να σε κατηγορούν οι εχθροί σου όσο ζείς και να σε ξεφτιλίζουν οι φίλοι σου όταν πεθάνεις.

Φιλοσοφία: Μια πορεια με πολλούς δρόμους που οδηγούν από το πουθενά στο τίποτε.

Χ

Χρέος: Ένα έξυπνο υποκατάστατο για την αλυσίδα και το μαστίγιο του επιστάτη σκλάβων.

Χριστιανός: Αυτός που πιστεύει πως η Καινή Διαθήκη είναι ένα θεόπνευστο βιβλίο, αξιοθαύμαστα κατάλληλο για τις πνευματικές ανάγκες του γείτονα του. Αυτός που ακολουθεί τη διδασκαλία του Χριστού, στο βαθμό που δεν συγκρούεται με την αμαρτία.

Ψ

Ψήφος: Το όργανο και σύμβολο της δύναμης ενός ελεύθερου ανθρώπου, να κάνει καραγκιόζη τον εαυτό του και ναυάγιο τη χώρα του.

Ω

Ωκεανός: Μάζα νερού, που καταλαμβάνει περίπου τα δύο τρίτα ενός κόσμου φτιαγμένου στα μέτρα του ανθρώπου, ο οποίος -σημειωτέον- δεν έχει βράγχια.


Πηγές: Ambrose Bierce - Το Αλφαβητάρι του Διαβόλου, Εκδόσεις Ηλέκτρα 2006